برگ‌ريزان پاييزي درختان تهران در تابستان به دليل گرماي شديد و آلودگي هوا
برگ‌هاي زرد و خشكيده روي زمين، اين روزها شهروندان تهراني را متعجب كرده است؛ درختاني كه بايد سرسبز باشند، مثل فصل پاييز، برگ‌هاي زرد و خشكيده خود را از دست مي‌دهند. برگ‌هايي كه برخلاف ريزش پاييز، شايد ديگر رويشي نداشته باشند.
به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري تسنيم، در حالي كه تابستان هنوز در اوج خود قرار دارد،صحنه‌اي غيرمنتظره بسياري از شهروندان را شوكه كرده است: برگ‌هاي زرد و خشكيده‌اي كه به‌جاي رنگ سبز تابستاني، حس پاييز را تداعي مي‌كنند.
اين پديده كه به‌طور فزاينده‌اي در مناطق شهري و جنگلي ايران مشاهده مي‌شود، نه يك تصادف فصلي بلكه هشداري جدي درباره فشارهاي زيست‌محيطي بر پوشش گياهي است.
در رابطه با اين موضوع، علي شهباز؛ كارشناس محيط زيستدر گفت‌وگو با تسنيم ضمن اشاره به پديده زرد شدن برگ درختان در ميانه تابستان، اين تغيير غيرمنتظره در سيماي فضاي سبز را هشداري جدي نسبت به فشارهاي محيطي و اقليمي توصيف كرد.
وي با اشاره به دلايل علمي اين پديده توضيح داد: زرد شدن برگ‌ها سانه كيزر بخشي از فرآيند برنامه‌ريزي‌شده فيزيولوژيك گياه است كه با كوتاه‌تر شدن روزها و كاهش دماي هوا آغاز مي‌شود. اين فرآيند به‌طور طبيعي و تدريجي اتفاق مي‌افتد و درخت، با تجزيه كلروفيل، مواد مغذي را از برگ به تنه و ريشه منتقل مي‌كند تا براي زمستان آماده شود. در واقع در اين حالت درخت تصميم مي‌گيرد برگ‌هايش را بريزد اما زرد شدن برگ‌ها معمولاً نتيجه استرس شديد محيطي است، نه يك تصميم فيزيولوژيك طبيعي.
او گفت: در اين حالت، درخت مجبور مي‌شود عملكردهاي حياتي خودش را كاهش دهد، چرا كه نمي‌تواند با شدت گرما، خشكي و كمبود آب مقابله كند. بنابراين به‌جاي انتقال كامل مواد مغذي، كلروفيل خيلي سريع تجزيه شده و برگ‌ها زرد، قهوه‌اي و خشك مي‌شوند، حتي ممكن است در اين شرايط ريزش برگ‌ها اتفاق بيفتد بدون اينكه براي آنها جايگزيني وجود داشته باشد.
كارشناس محيط زيست تاكيد كرد: زرد شدن زودهنگام برگ‌ها عمدتاً نتيجه‌ي تنش‌هاي شديد محيطي به‌ويژه گرما، خشكي و كم‌آبي است. دماي بالاي هوا، كمبود بارش و كاهش سطح رطوبت خاك، باعث مي‌شود گياهان براي حفظ بقا، فرآيند فتوسنتز و توليد كلروفيل (رنگدانه سبز) را متوقف كنند. در نتيجه، برگ‌ها سبزي خود را از دست داده و رنگ‌هاي زرد، نارنجي و قهوه‌اي كه معمولاً در پاييز ظاهر مي‌شوند، نمايان مي‌شوند.
اين كارشناس محيط زيست در ادامه با اشاره به سازوكار دروني درختان گفت: برگ‌ها در حالت عادي حاوي رنگدانه‌هاي مختلفي از جمله كلروفيل (سبز)، زانتوفيل (زرد) و كاروتنوئيدها (نارنجي) هستند. در شرايط ايده‌آل، كلروفيل غالب است و رنگ سبز برگ‌ها را تشكيل مي‌دهد. اما در مواجهه با گرما، كم‌آبي يا آلودگي هوا، توليد كلروفيل مختل شده و به‌مرور تجزيه مي‌شود، در نتيجه رنگ‌هاي ديگر برگ ظاهر مي‌شود.
شهباز همچنين تصريح كرد: بر اساس تحقيقات و پژوهش‌هاي بين‌المللي، موج‌هاي گرمايي مكرر باعث تشديد تنش‌هاي آبي شده و اين امر مستقيماً منجر به زرد شدن و حتي ريزش زودرس برگ‌ها مي‌شود.
وي با اشاره به نقش آلودگي هوا در اين روند افزود: همچنين مطالعات نشان مي‌دهند كه آلاينده‌هايي چون ازن (O₃) و ذرات معلق، مي‌توانند از طريق روزنه‌هاي برگ وارد شوند و با آسيب به ساختار سلولي، سرعت پيري برگ‌ها را افزايش دهند.
شهباز به شرايط خاص درختان شهري پرداخت و گفت: در مناطق شهري، درختان به دليل فضاي محدود ريشه، خاك فشرده‌شده، آلودگي و گرماي بيشتر ناشي از پديده «جزيره حرارتي»، نسبت به درختان جنگلي يا باغي آسيب‌پذيرترند. به همين دليل، زرد شدن برگ‌هاي درختان در خيابان‌ها، پارك‌ها و بلوارها زودتر و شديدتر رخ مي‌دهد.
وي در پايان خاطرنشان كرد: زرد شدن زودهنگام برگ در تابستان، نه‌تنها جلوه‌اي نگران‌كننده از آسيب به درختان است، بلكه نشانه‌اي از بحران‌هاي گسترده‌تري چون گرمايش زمين، تنش آبي و آلودگي شهري است. مراقبت از پوشش گياهي شهري و مديريت منابع آب، به‌ويژه در شرايط اقليمي فعلي، بيش از هر زمان ديگري اهميت يافته است.
برچسب: ،